Het Spinnewiel - De verschillende soorten - Breiclub.nl
Het Spinnewiel - De verschillende soorten

Het spinnewiel – deel 2: De verschillende soorten. Spinnen vind ik een heel ontspannende bezigheid. Denk je dat Koningin Victoria (foto hiernaast) het ook voor ontspanning deed? In het eerste deel over het spinnewiel heb ik je een en ander verteld en laten zien over de anatomie van het spinnewiel. Nu je iets meer weet over de verschillende onderdelen, kan ik je ook wat vertellen over de soorten spinnewielen die er zijn.

Soorten spinnewielen

Let wel, dit is niet een uitputtend overzicht, maar eerder een hele ruwe classificatie op basis van het uiterlijk van westerse spinnewielen. Wielen zoals de Indiase Charkha (gebruikt om bijvoorbeeld katoen te spinnen) laat ik hierbij dus even buiten beschouwing.

Saksisch wiel (Saxony wheel)

Het Saksische spinnewiel wordt gekenmerkt door een horizontaal georienteerde tafel met het wiel aan de ene zijde en het spinhoofd met de vlucht aan de andere kant. De tafel zelf staat doorgaans een beetje onder een hoek. Het hieronder afgebeelde spinnewiel is hier een typisch voorbeeld van.

het-spinnewiel-deel-2-4

Dit specifieke wiel is trouwens een hele bijzondere. Noortje (ja ik heb mijn spinnewiel een naam gegeven, een wiel met karakter verdient een naam!) is namelijk met de hand gemaakt door de opa van een kennis: Wim Vogel. Hij was timmerman en heeft in de jaren ’70 in zijn vrije tijd naar plannen van den Norske Husflidsforening een tweetal spinnewielen gemaakt. Noortje is er hier een van.

Kasteel spinnewiel (Castle wheel)

Dit type spinnewiel is juist verticaal van opbouw met eerst de tafel bovenop 3 á 4 poten, dan het wiel en daarboven de vlucht. Door deze opbouw heeft dit type spinnewiel relatief weinig ruimte nodig. Dit was de eigenschap die er voor zorgde dat deze spinnewielen erg geliefd waren bij schippersvrouwen. Op schepen is ruimte nou eenmaal een schaars goed. Dit is dan ook de reden dat dit type spinnewiel in Nederland ook wel bekend staat als “schippertje”. Sommige moderne schippertjes kunnen zelfs opgevouwen worden, voor nog compacter opbergen of reizen.

het-spinnewiel-deel-2-5

Mijn schippertje is er een van Hollandse makelij: Hij is gemaakt door Jan Lobs uit Oostvoorne. Lobs had in de jaren ’70 een spinnewielmakerij waar deze wielen met hun kenmerkende vormgeving werden gemaakt. Degelijk gemaakt ook, ik kom met regelmaat deze wielen op marktplaats tegen. Ikzelf heb er twee van dit model.

Noors spinnewiel (Norwegian wheel)

Dit type spinnewiel lijkt heel erg op de Saksische spinnewielen. Noorse spinnewielen hebben meestal ook een groot wiel, 3 a 4 poten in combinatie met een horizontale opbouw met de vlucht naast het wiel. De tafel is echter helemaal horizontaal en is soms nog voorzien van een kleinere boventafel waarin het spinhoofd met de vlucht is geplaatst.

het-spinnewiel-deel-2-1

Moderne spinnewielen

Naast de al genoemde typen spinnewielen zijn er natuurlijk ook nog de moderne wielen. In deze wielen wordt moderne technologie gecombineerd met de eeuwenoude principes van het spinnewiel. Denk bijvoorbeeld aan wielen kunnen inklappen zodat er makkelijker mee te reizen is. Wielen voorzien van moderne lagering zodat ze licht trappen en nauwelijks geluid maken. Wielen waarbij de draad zelf van positie verandert bij het opspinnen op de klos, zodat je niet hoeft te stoppen om de draad langs het volgende vluchthaakje te leiden.

Deze wielen hebben vaak een heel traditioneel uiterlijk en vallen op basis daarvan in een van de eerder genoemde categorieën. Er zijn natuurlijk ook spinnewielen met een afwijkend uiterlijk: Spinnewielen van kunststof, of juist voorzien van een motor voor die personen die minder goed gebruik van hun benen hebben. Van enkele variaties daarin vindt je hieronder een afbeelding.

het-spinnewiel-deel-2-2

Moderne spinnewielen zijn er in zoveel variaties, dat er eigenlijk geen rode draad qua uiterlijk in te ontdekken is.

En dat maakt het eigenlijk wel zo leuk!

In een volgend blog zal ik ingaan op de verschillende werkingspricipes die er zijn voor spinnewielen.

Stay tuned!

rita de roest
Door

rita de roest

op 29 Sep 2015

blij met deze uiteenzetting, ik ben beginnend spinster, mijn eerste project is spinnen om een plaid te breien met de wolletjes

Jannie Hogeboom
Door

Jannie Hogeboom

op 05 Oct 2015

Even een vraag over het spinnenwiel. Ik heb nl een spinnenwiel die gemaakt is door de vader van mijn zwager in 1981. Nu heb ik hem in het begin veel gebruikt, maar toen er meer kinderen kwamen niet meer. Het spinnenwiel is er nog wel maar is niet goed meer, spoelen kapot, wiel uitgedroogd. Nu wil ik graag weer een keer proberen te spinnen maar moet hij gemaakt worden. Zijn er nog mensen die dit kunnen en dan het liefst in de buurt van Deventer/Zwolle. Bvd Jannie

Susanne
Gerrie Duijkers
Door

Gerrie Duijkers

op 30 Jul 2018

Ik heb hier een spinnewiel staan maar weet niet wat voor een het is. Zou u mij verder kunnen helpen

mieke winkel
Door

mieke winkel

op 15 Mar 2019

Onze spinnen wiel is gevallen. Nu zijn enkele poten afgebroken. Weet u iemand die dit kan maken?

pantha
Door

pantha

op 05 Apr 2019

hallo ik ben al heel lang op zoek naar een spinnewiel gemaakt door jan lobs weet iemand er nog een voor mij

Ija
Door

Ija

op 23 Apr 2019

Is "origineel WIAD" zegd iets?

aki
Door

aki

op 25 Feb 2022

hoi, ik heb precies zo4n schippertje maar ik weet niet meer hoe ik moet twijnen, na 40 jaar niet gesponnen te hebben, ik krijg een veel te sterke draaiing, ik denk dat ik iets niet goed doe, Weet jij het?

yvonne
Door

yvonne

op 30 Jun 2023

wie heeft voor mij een spinnewiel met 2 trappers ikgebruik het als therapie

Ingrid Beyers
Door

Ingrid Beyers

op 31 Jul 2023

Hallo, ik heb ook zo'n schippertje. Ik weet niet waar het touw dat rond het wiel gaat en ook rond de klos in een gleuf, of dat nog in een ander wieltje met een gleuf moet . Dat andere wieltje met gleuf bevindt zich achter wieltje van de klos met gleuf.

Roos
Door

Roos

op 04 Oct 2023

ik heb ook een schippertje. Het aandrijftouw gaat over beide, dus twee keer rond het wiel (double drive in het Engels). De kruising van het aandrijfdraad met zichzelf moet vóór de spoel zitten. anders doet ie het niet.

Reactie plaatsen