Terug in de tijd
Na de oorlog haakte iedereen zijn eigen gordijntjes, in de hippietijd was haken hip en nu is het weer terug van weggeweest. Maar waar komt het nu eigenlijk vandaan? Hoe is het zover gekomen? En wat is nu eigenlijk het echte verschil tussen haken en breien, anders dan zeggen het is met 1 of 2 naalden (zoals ik het altijd aan de conducteur uitleg in de trein)?
Het verschil
Laten we maar meteen met dat laatste beginnen. Eigenlijk kun je het waarschijnlijk zelf wel bedenken, maar het grootste verschil tussen haken en breien is dat je bij haken de steek meteen afmaakt voor je begint met de volgende. Bij breien blijven de steken eerst onafgemaakt op de naald blijven staan en pas bij de teruggaande toer worden afgemaakt. Tegenwoordig gaat dat niet meer helemaal op want bij bijvoorbeeld Tunisch haken en stokhaken maak je ook pas in de teruggaande toer af. En ik heb vernomen dat je bij continentaal breien een soortgelijk iets doet. Maar ja, ze zeggen dat uitzonderingen de regel bevestigen.
Oorsprong
Door naar waar we het eigenlijk over wilde hebben. Anders dan breien is het van haken lastig te bepalen waar de oorsprong precies ligt. Van de term zelf is dat wel bekend. Het is afgeleid van het oud-Franse woord Crochet wat zelf weer komt van croche of croc wat in het Germaans ‘haak’ betekent. Crochetage werd later gebruikt als term om aan te duiden dat verschillende stukken kant aan elkaar waren gemaakt. En hoewel er nooit echt onderzoek naar is gedaan, is het niet onwaarschijnlijk om aan te nemen dat de relatie op deze manier is gekomen.
Het is lastig om te bepalen wanneer het haken echt bekend is geworden. Anders dan breien waren er vooral veel verschillende varianten van haken eerder dan dat er werd gehaakt zoals nu. Terwijl we wel veel breiwerk van vroegere tijden vinden dat veel overeenkomsten kent, in zowel de manier van maken als het uiteindelijke product, met het breien nu. We zijn het er inmiddels wel min of meer over eens dat haken komt van Nålebinding. In ieder geval stammen de oudste voorbeelden van deze techniek uit het Egypte van dik 1600 jaar geleden.
Kanthaken
Van haken zoals wij het kennen begint de geschiedenis in 1800. Vanuit de noodzaak om goedkoper en sneller kant te produceren kwam kanthaken om de hoek kijken. Hoewel de elite vanzelfsprekend haar neus ophaalde voor dit werk, kant was immers altijd een statussymbool geweest. Denk aan de brede kragen ven edellieden op schilderijen van Rembrandt en anderen. toch kwamen er in 1840 zo’n 11 boeken van de hand van een dame over kantpatronen. Dit was het begin van de opkomst voor Iers kant.
Vervolgens ging het zoals elke modetrend fases van meer en minder populair door. Allereerst de beroemdheid die het groot maakte. In het geval van haken van koninklijke proporties was niemand minder dan Koningin Elizabeth van het Verenigd Koninkrijk haakte sjaals om aan te bieden aan het Britse leger. Sindsdien was het razend populair. Begin 1900 werden er kasten voor haakboeken gepubliceerd en werd het als elegante vaardigheid een must voor vrouwen om te leren. Al snel werd het echter een simpelere kunst om tijdens de Tweede Wereldoorlog helemaal als tijdsverspilling te worden gezien.
Na de oorlog pakte de nieuwe generatie het haken echter weer op en is het onverminderd populair geweest. Met een klein tipje onder het label ouderwets in de jaren 80, is het inmiddels onverminderd populair. En met de ongelooflijke inspiratie op internet, lijkt daar voorlopig nog geen eind aan te komen.
Keep on crocheting!
