Wiskunde en haken - het kan!

Wiskunde en haken – het kan!

Daina Taimina
Soms is het internet heerlijk. Je komt dingen tegen waar je anders nooit iets over zou weten. En nog toffer is het als je vervolgens een blog mag schrijven om andere mensen hier dan ook weer over te vertellen. Zo kwam ik Daina Taimina tegen tijdens een zoektocht voor leuke nieuwe onderwerpen. Ondanks mijn persoonlijk fascinatie voor wiskunde zal ik jullie de details besparen. Maar ik wil jullie wel even meenemen in de wereld van gehaakte hyperbolische ruimtes :D.

Laten we dan maar beginnen met het beetje wiskunde, dan is dat uit de weg. Daina Taimina is een wiskundige met name bezig met hyperbolische ruimtes. Uitgelegd in zo simpel mogelijke taal is dat een verzameling kromme lijnen in een driedimensionaal veld. Dat klinkt waarschijnlijk nog net zo vaag als een hyperbolische ruimte maar zie het plaatje hieronder, of kijk even hier. Uiteindelijk levert het schitterende beelden op, ga daar maar van op aan.

Hyperbolische modellen
Door naar het gedeelte over haken, daar hebben we het immers over. Tijdens een van de workshop die Daina half 1997 volgende zag ze dat de workshopleider voor de uitleg van deze hyperbolische modellen een model werd gebruikt van papier en tape. Iets dat zelfs voor wiskunde studenten niet overbodig was om een idee te krijgen van waar we het over hebben. Het nadeel van deze papieren modellen was dat ze zo breekbaar waren dat ze eigenlijk niet gebruikt konden worden door de studenten. Kijken, kijken, niet kopen maar dan anders zeg maar. Volgens Daina was dat niet de juiste manier van les geen, zeker als je het complete beeld wilt zien is het goed om de modellen ook actief te kunnen gebruiken.

Dus pakte ze de breinaalden op om te kijken of ze de vormen na kon maken op een manier die de modellen meer duurzaam en daardoor bruikbaar maakte. Op zich was het in die tijd al een unicum dat de hyperbolische ruimte überhaupt gevisualiseerd kon worden, iets dat pas in het begin van de eeuw door wetenschappers was geaccepteerd – en geloof me voor wiskunde is dat kort. Daina kwam echter met de breinaalden er niet uit om de modellen te maken. Om modellen te laten krullen, of brei- of haakwerk te laten krullen, moet je voortdurend meerderen. Iets wat we waarschijnlijk allemaal onbewust en ongewenst wel eens hebben gedaan. Maar met breinaalden levert dat op een gegeven moment een probleem op dat je teveel steken op je naald hebt staan. Dus als tweede optie kwamen de haaknaalden om de hoek.

Tot grote verbazing van haar collega’s bij Cornell werkte het, en tot grote verbazing van iedereen waren de ontwerpen die ze maakte geweldig. Dus naast het feit dat de ontwerpen van onschatbare waarde zijn voor onderwijs en onderzoek, zijn ze ook tentoongesteld in de American Mathematical Model Collection in het Smithsonian Institution. Dat kunnen maar weinig haaksters zeggen – denk ik.

Patronen
En nu het beste nieuws, de geweldige vormen zijn namelijk ook voor de niet-wiskunde maar wel kunstzinnig ingestelde haakster beschikbaar. Je zou het het ultieme patroon voor het leren van meerderen kunnen noemen, maar het eindresultaat maakt alles goed. En het is eindelijk werk dat alle kanten op mag bollen. De patronen zijn te vinden op Ravelry, voor als je toch gewoon wat structuur in je bolling en meerderingen wilt hebben. Je vindt de patronen op Ravelry of het boek bij Amazon.

Wie zegt dat wiskunde saai is? Ik voel een koraalproject van restjes opkomen!