Breien - van patroon tot creatie en alles wat er bij komt kijken…

Breien is verslavend… maar dan op een leuke manier. Als je eenmaal de smaak te pakken hebt en de beginselen van het breien onder de knie hebt, dan is er heel veel keus uit verschillende breipatronen, waarmee je aan de slag kunt om zelf iets te maken.

Wat maakt breien nu zo leuk?

Het is en leuke creatieve hobby met een heel grote keus aan materiaal en patronen. Wat je maakt is ook nog bruikbaar en je kunt niet alleen jezelf blij maken met je breiwerk, maar ook een ander door je breiwerk cadeau te doen.

Wat je maakt is uniek en als je eenmaal de smaak te pakken hebt, zie je truien en sjaals in de winkel die je ook zelf kunt maken of zelfs beter………

Je kunt in je eentje breien in je stoel voor de televisie of in een groepje breien  dat bij elkaar komt om met elkaar te breien en te kletsen en breitips met elkaar te delen.

Onderzoek wijst zelfs uit dat breien een gezonde bezigheid is, maar de echte breiers onder ons wisten dat natuurlijk al lang.

In hun boek “The creativity cure: how to build happiness with your own two hands” zeggen Carrie en Alton Barron (zij is psychiater en hij is orthopedisch chirurg) dat breien positieve gezondheidseffecten met zich meebrengt.

Breien houdt de hersenen op een gezonde manier bezig, waardoor gevoelens van stress naar de achtergrond verdwijnen. 

Tijdens de herhaalde beweging ontstaat er een gevoel van rust, bijna zoals tijdens meditatie. In ander onderzoek werd al aangetoond dat rustgevende handelingen de hartslag en bloeddruk omlaag brengen.

Sinds 2005 is er ook een homepage voor het therapeutisch breien, namelijk www.stitchlinks.com.  De oprichtster van Stitchlinks is Betsan Corkhill. Zij heeft ook een boek geschreven:  “Brei voor Health & Wellness, hoe maak je een flexibele geest & meer…”.

In dit boek legt zij uit hoe de kracht van het breien je leven kan veranderen.

De laatste jaren wordt er natuurlijk ook veel gedeeld op internet en is het niet alleen leuk om te breien, maar dit ook met anderen te delen.

Eén van de redenen waarom ik  blogs schrijf voor www.breiclub.nl is dat ik het superleuk vind om ook anderen enthousiast te krijgen voor het breien.

In deze blog wil ik jullie wat vertellen over de keuze van een patroon, verschillende breitips, wat moet je kunnen en wat heb je nodig om te breien en  hoe je dan begint, tips om de moed er in te houden ook voor de afwerking om uiteindelijk je breiwerk naar volle tevredenheid af te ronden.

Hoe is een patroon opgebouwd?

Breipatronen zijn vaak hetzelfde opgebouwd. Na de titel, vaak met foto, volgt een stuk met de maten waarin het breiwerk gebreid kan worden, welk garen er gebruikt is, het aantal bollen of het aantal gram garen dat nodig is, de dikte van de breinaalden staat aangegeven en ook ander materiaal dat je nodig hebt, denk aan een kabelnaald en bijvoorbeeld het aantal knopen.

Vervolgens wordt er informatie gegeven over de gebruikte steken met daarbij de uitleg van de steek en met welke naalddikte er is gebreid en wat de verhoudingen zijn van de gebruikte steken in een proeflapje. De maat die aangegeven staat is een vierkant van 10 bij 10 cm.

En dan begint de beschrijving zelf, waarin per deel (zoals  rugpand, voorpand en mouwen) staat beschreven hoeveel steken je moet opzetten voor welke maat en met welke steek wordt begonnen en hoeveel cm je moet breien. Er staat vaak ook een maattekening met daarbij de afmetingen voor de verschillende maten vermeld.

Voorbeeld maattekening, afkomstig van een patroon van garnstudio.

Als je de beschrijving volgt van de uitvoering en heb je alle delen gebreid, dan volgt het laatste stuk van het patroon en dat is de afwerking. Hierin staat uitgelegd hoe je de verschillende delen aan elkaar maakt en op welke manier er bijvoorbeeld franjes aan je sjaal gemaakt kunnen worden.

Welk patroon kies je?

Als je weet wat je wilt maken, heb je een scala aan mogelijkheden om een patroon te zoeken. Denk aan verschillende websites van breiwebshops en onze eigen www.breiclub.nl , maar ook op www.ravelry.com en www.pinterest.com  zijn veel patronen te vinden. In veel gevallen zijn deze patronen gratis. Verder zijn er natuurlijk ook verschillende breiboeken en –tijdschriften met patroons. Ik vind het altijd leuk in het tijdschriftenrek van boekhandels breitijdschriften door te bladeren op zoek naar leuke patronen.

Als je een beginnende breister bent, is mijn advies om niet te groot en te moeilijk te beginnen zoals met een trui, vest of plaid. Begin met een sjaal, col of tas en zoek patronen uit waarin je vooral rechte stukken kunt breien. Je hebt sneller resultaat en de breipatronen zijn gemakkelijk om te volgen. En je kunt dan goed oefenen, ook om met vaste hand te leren breien.

In het begin zul je nog wel merken dat je breiwerk in het begin strakker gebreid is dan op het einde. Vooral met opzetten komt het voor dat dit te strak gebeurd.

Een tip hiervoor is om bij het opzetten met de duim- en wijsvingermethode (of in het Engels: long tail cast on) twee breinaalden te gebruiken en na het opzetten één breinaald er uit te trekken. 

Voor een instructiefilmpje kun je kijken naar de starterscursus breien:

les 2 opzetten op de ledensite van de breiclub.nl. http://leden.breiclub.nl/starterscursusbreien/les-2-opzetten/

Maak je breiwerk uniek door er iets van jezelf aan toe te voegen

Bij het garen staat naast de merknaam ook vaak de kleur en het kleurnummer genoemd dat is gebruikt in het patroon. Hier kun je natuurlijk van afwijken en je eigen kleur kiezen van hetzelfde garen. Door andere kleuren te kiezen kun je jouw breiwerk er heel anders uit laten zien en hiermee kun je gelijk je eigen smaak in je breiwerk verwerken.

Even een voorbeeld: het roze vest heb ik nagebreid van het crèmekleurige vest dat in de winkel is gekocht.

Maar je kunt ook kiezen voor ander garen, omdat daar juist een mooie glitter in zit die past bij jouw kledingstijl. Kijk als je een ander garen kiest altijd goed op het etiket of de stekenverhouding overeenkomst met de stekenverhouding die in het patroon staat vermeld.

In een eerdere blog heb ik al ideeën gegeven om je eigen breiwerk uniek te maken.

Als je eenmaal een breipatroon hebt gevonden, is de volgende stap om te kijken wat je nodig hebt.

Benodigdheden/materiaalkeuze

In de beschrijving van je breipatroon staat direct in het begin vermeld welke garen er gebruikt is en hoeveel je nodig hebt voor welke maat.

Kijk goed naar de maat en de afmetingen in het breipatroon en controleer de maat ook met je eigen maten. Is een maat M die staat beschreven ook jouw maat M? Pas eventueel de breedte of de lengte van het patroon aan naar jouw eigen maten.

Als je het garen gebruikt dat in het patroon staat vermeld, kun je naar de winkel of de wol bestellen en aan de slag.

Gebruik je ander garen of ga je beginnen aan een breiwerk zonder patroon, dan geeft het etiket van het garen heel veel informatie.  Kies het juiste garen voor elk patroon, let hierbij op de dikte, de uitstraling, de structuur en de looplengte van het garen.

Welke informatie staat op het etiket? 

Merk en naam van het garen: Prominent op het etiket is natuurlijk het merknaam en de naam van het garen zelf. Er zijn veel merken die garen in dezelfde lijn uitbrengen maar in verschillende kleuren en prints en diktes. Let dus altijd goed of je de juiste naam hebt.

Informatie van de maker: met veelal een verwijzing naar een website of adres waar het garen vandaan komt.

Kleurnaam of –nummer en verfbadnummer: de kleurnaam of kleurnummer staat vermeld en laat welke nummer je hebt. Dit nummer heb je ook vaak nodig als je garen besteld via een webshop.

Het nummer  van het verfbad is iets anders. Dit nummer zegt namelijk of de kleur afkomstig is van hetzelfde kleurbad. Als je meerdere bollen koopt voor zeg maar een trui of plaid is het goed om te controleren of het kleurbad hetzelfde is. Er kan nog wel eens kleurverschil zijn tussen verschillende verfbaden.

Samenstelling: Op het etiket staat altijd aangegeven welke garen het betreft. Dit kan 100% katoen, wol of acryl zijn. Wanneer het een menggaren is, staat de samenstelling  van het garen aangegeven.

Kijk op het etiket naar de bestanddelen en als je wol kriebelig vindt, kijk dan naar de hoeveelheid wol die in het garen zit of neem als het kan garen zonder wol.

Gewicht en totale lengte: Er wordt vermeld hoeveel gram de bol is, veelal 50 of 100 gram, en wat de looplengte van het garen is. Dit is altijd goed om te weten om de hoeveelheid benodigde wol uit te rekenen. Stel dat er in het patroon staat dat je 25 bollen nodig hebt met een looplengte van ca. 41 meten, dan heb je in totaal ongeveer 1.025 meter nodig. Als je dan een ander garen hebt met een looplengte van ca. 49 meter, dan heb je (1.025 gedeeld door 49) 21 bollen nodig, dus 4 bollen minder als met het gebruikte garen in het patroon.

Brei- en haaknaalden: op het etiket staat ook altijd aangegeven voor welke naalddikte het garen bedoeld is. Let op: de aangegeven naalddikte is alleen een advies.

Stekenverhouding:  het is goed om altijd de stekenverhouding te checken. Als je  gaat breien, en ik adviseer om eerst een proeflapje te breien, dan kun je exact kijken welke maat breinaalden je nodig hebt.

Aangegeven staat hoeveel steken en toeren je nodig hebt voor een lapje van 10 bij 10 cm. Stat er bijvoorbeeld: 10 x 10 cm: 21 stks x 28 rows, dan moet je 21 steken opzetten en 28 toeren breien. Als je te veel steken op de 10 cm krijgt, neem dan naar dikkere naalden. Krijgt je te weinig steken, neem naar dunnere naalden.

Wassen: op het etiket staat ook altijd een wasvoorschrift. Hou hier rekening mee voordat je het garen koopt. Het is belangrijk om te weten of het garen alleen handgewassen kan worden. Het is eeuwig zonde als na je eerste wasbeurt je breiwerk vervilt is of kleiner uitgevallen. Ik heb het zelf ooit gehad met een mohairtrui, die na het wassen enkele maten kleiner was geworden.

Let op: soms staat er ook nog informatie aan de binnenkant van het etiket.

Medeblogster Carmen geeft op haar blog craftyqueens.nl ook uitleg over het etiket.

Soorten breinaalden

Breinaalden heb je in verschillende naalddiktes. Van naaldnr. 2 tot naaldnr. 20. Op het etiket van het garen voor welk naalddikte het garen geschikt is. En als je begint aan een breipatroon dan staat direct aan het begin van de beschrijving welke naalden je nodig hebt.

Breien kun je op drie soorten naalden doen. Het vaakst worden de breinaalden met knop gebruikt. Breinaalden zonder knop gebruik je als je gaat rondbreien, bij mutsen of sokken. Je gebruikt dan vier of vijf naalden in de rondte en in het begin is even puzzelen om met meerdere breinaalden tegelijk te werken, maar als je eenmaal de slag te pakken hebt en je breiwerk staat goed op de naalden, dan werkt het heel gemakkelijk.

Het voordeel van rondbreien is natuurlijk dat je geen zijnaden krijgt.

Je kunt ook op een rondbreinaald breien. Rondbreinaalden zijn in verschillende lengtes te krijgen,  van 20 tot 150 cm. Je kunt met de rondbreinaald ook rechte stukken breien door aan het einde van de naald je werk te keren. Dit werkt het fijnst als je voor een sjaal of plaid heel veel steken moet opzetten. Ik ben nu bezig aan een vest dat aan een stuk wordt gebreid, dus voor- en achterpanden tegelijkertijd en hiervoor heb ik 330 steken op de naald staan.

Als je op een rondbreinaald gaat breien, dan is het in het begin wennen omdat je geen naalden onder je arm steekt, maar het breiwerk voor je op schoot hebt. Ik vind het fijner om dan aan tafel te breien, zodat ik de tafel als steun kan gebruiken.

Breinaalden zijn te krijgen van verschillende merken en uitgevoerd in verschillende materialen, van kunststof, metaal/aluminium, hout of bamboe. Het is voor iedereen verschillend welke breinaalden ze het prettigst vinden breien. Ik brei van oudsher het meest met breinaalden van metaal, maar de laatste tijd ook vaker met kunststof naalden. Deze zijn vaak ook lichter dan metalen breinaalden.

Er zijn nog een paar andere naalden die een breister nodig kan hebben.

Dit zijn kabelnaalden die je gebruikt bij het breien van kabels als je steken even tijdelijk op een andere naald moeten zetten om steken te kruisen. Op de site van www.breiclub.nl  staat een instructievideo waarin het breiclubteam uitlegt hoe je een kabelnaald gebruikt. Link: https://breiclub.nl/videos/#

Daarnaast zijn er nog hulpnaalden die je gebruikt om steken tijdelijk te “parkeren” terwijl je met de andere steken verder breit.

Beginnen met je breiwerk: voorbereidend werk

Voordat je begint met breien, zijn een paar dingen belangrijk om te doen. Dit is geen must, maar maakt het breien, als je eenmaal bezig bent, wel gemakkelijker.

Dus enkele breitips:

1. Lees eerst de breibeschrijving volledig door. Misschien dat er in de beschrijving een stuk staat dat je niet snapt. Laat je daardoor niet afschrikken, maar ben er op voorbereid. Ik merk vaak dat als je eenmaal bezig bent, de beschrijving vanzelf duidelijker wordt en als je er echt niet uitkomt, vraag raad aan een andere breister.
2. Brei een proeflapje, zeker als je ander garen gebruikt dan staat beschreven in het patroon. Maar ook omdat je een lossere of vastere hand van breien kunt hebben. Niets is zo frustrerend dan dat je eigen gebreide trui net te groot of te klein uitvalt.
3. Maak ook een proeflapje als je een nieuwe steek gaat uitproberen in je breiwerk, zodat je de steek alvast kunt uitproberen en ook kunt zien of de maten hetzelfde zijn als in het patroon.
4. En als je eenmaal aan het breien bent, blijf je werk controleren door te meten en steken te tellen. Kijk hiervoor ook regelmatig of de maten van je eigen breiwerk overeen komen met de maten die in de beschrijving staan. In veel beschrijvingen staat een maattekening.
5. Als ik om de zoveel naalden moet minderen of meerderen gebruik ik zelf vaak een toerenteller, maar je kunt je aantal toeren ook gewoon op papier turven.
6. Als je eenmaal begonnen bent, kan het voorkomen dat je een fout maakt en opnieuw moet beginnen. Dat overkomt iedereen wel eens. Laat je niet ontmoedigen, want het eindresultaat maakt alles weer goed.

Door blijven gaan…….

Als je eenmaal begonnen bent met breien, ligt het eraan wat je aan het maken bent, maar je breiwerk is vaak niet van de een op de andere dag klaar. Er gaan heel wat uurtjes zitten in een vest, trui of plaid. Maar dat maakt het juist leuk: om toe te werken naar je mooie eigen breicreatie. Dus hou de moed er in………

Even tussendoor: op de site van www.keepcalm-o-matic.co.uk zijn de leukste moks, t shirts, posters en telefoonhoesjes met de tekst `Keep calm and carry on knitting` te krijgen. Leuke cadeautip voor verstokte breisters……..

Hier wat tips om de moed er in te houden en eventueel kleine problemen op te lossen die je kunt tegenkomen tijdens het breien:

• Beginnen met een nieuwe bol garen. Probeer altijd te beginnen met een nieuwe bol aan het begin of het einde van een toer. Dan kun je er vervolgens voor kiezen om de draaduiteinden gelijk in de volgende toer mee te breien. Ikzelf vind het mooier om achteraf de draad met een stopnaald weg te steken als ik de panden aan elkaar heb genaaid.

Er is ook een manier om een nieuwe draad met een dubbele of schuifknoop aan de oude draad vast te maken en deze knoop is niet te zien in je breiwerk. Instructievideo´s hoe je de twee draden aan elkaar knoopt zijn volop te zien op youtube. Hier een link naar een filmpje van Garnstudio.com:

• Kijk in je omgeving of je iemand kent die al haakt of breit en vraag of diegene het even voordoet, dus leer van anderen. En als je een steek laat vallen of je ontdekt een foutje eerder in het werk, haal je werk niet gelijk uit, maar vraag even om hulp om de steek op te halen en kijk of het foutje nog hersteld kan worden.
• Moet je een paar naalden uittrekken, pak dan een van je breinaalden en steek die door de steken van de naald die onder de fout zet en trek dan pas uit, dan hoef je de steken niet opnieuw op te naald te zetten.

• Als het even niet meer gaat, dan kun je ook aan iets anders beginnen, maar dit vraagt wel discipline om je breiwerk later af te maken. De meeste breisters, ook ik, hebben meerdere breiwerken tegelijk onder handen. De zogenaamde WIP´s (Works in Progress). Ik heb hier al eens een blog over geschreven.

Afwerking

En dan heb je alles gebreid en wacht de volgende klus: alles in elkaar zetten. In de beschrijving van het patroon staat aangegeven in welke volgorde je de verschillende onderdelen in elkaar kunt zetten.

Vaak staat niet uitgelegd hoe je jouw breiwerk in elkaar kunt zetten.

Voor het in elkaar zetten van een breiwerk gebruik je een wol- of stopnaald. De meest gebruikte steken zijn de stiksteek en de matrassteek. Deze steken ga ik hieronder uitleggen. Vervolgens geef ik dan nog twee tips voor het breiend aan elkaar zetten van de schoudernaad en het met een haaknaald sluiten van de naden als je met dikker materiaal hebt gebreid.

De stiksteek

Wanneer je zijnaden gaat dicht naaien of een mouw gaat aannaaien, dan kun je de stiksteek gebruiken. Dit doe je door je panden met de goede kant op elkaar te leggen. Steek de stopnaald aan de voorkant in naar achteren. Kom 2 steken verderop weer terug naar de voorkant en ga dan 1 steek terug en steek de naald weer van voor naar achter. Op deze manier blijven de naden rekbaar en soepel en loop je niet de kans dat het breiwerk te strak wordt.

De matrassteek

Ik ken deze steek als de ‘ik-en-jij”-steek. Bij matrassteek naai je tussen de steken in, je neemt het lusje op tussen de kantsteek en de steek ernaast. Leg de panden naast elkaar met de goede kant boven en steek de stopnaald eerst in het lusje van het ene pand (foto 1) en steek de stopnaald vervolgens in het lusje van het andere pand (foto 2) en trek de draad aan. Blijf dit herhalen. Bij fijner garen steek ik de stopnaald door twee lusjes van het ene pand en twee lusjes van het andere pand.

Haken

In het geval dat je gebreid of gehaakt hebt met wat dikker materiaal, denk aan het breien met zpagettigaren, dan kun je ook een haaknaald gebruiken. Je legt dan de panden met de goede kant op elkaar en steekt de haaknaald aan de rand door beide panden heen en haakt de panden met een toer  vasten aan elkaar.

Steken samenbreien voor de schoudernaad

Je kunt de schoudernaad ook aan elkaar zetten door de steken van het voor- en achterpand samen te breien. Bij het breien van het voor- en achterpand kant je de steken niet af, maar deze laat je op de naald staan. Vervolgens leg je het breiwerk met de goede kanten tegen elkaar. Je hebt dan 2 naalden die op elkaar liggen (foto 1). Dan brei je de steken vanaf de 2 linkernaalden samen en zet deze steek op je rechternaald (foto 2). Herhaal dit nog een keer en kant vervolgens de 2 steken op je rechternaald af (foto 3). Blijf dit herhalen.

Op de site van www.breiclub.nl staat ook een instructievideo waarin ik laat zien hoe dit samenbreien bij een schoudernaad in zijn werk gaat.

In veel patronen worden de halsbiezen en armbiezen apart gebreid en later met een stiksteek aan de panden genaaid. Ik vind het fijner werken om de steken vanaf het pand op te zetten en vervolgens de halsbies of armbies te breien. Dit doe ik het gemakkelijkst door de steken op te nemen met een haaknaald en deze vervolgens over te zetten op de breinaald.

Resultaat

En dan is je breiwerk klaar. Ik hoop naar alle tevredenheid, hoewel een breiwerk ook wel eens tegenvalt. Ikzelf heb wel eens een muts gebreid die achteraf net iets te strak zat. Neem mijn tip dan ook ter harte dat je tussendoor blijft meten en ook zelf je eigen maten goed kent en vooraf het patroon daarop aan past. Het voorbereidend werk is net zo belangrijk als het eigenlijke breien.

Om je te inspireren hier wat van mijn eigen resultaten. Verschillende van deze ontwerpen zijn  als pakket te krijgen bij www.chefwol.nl.

Samenvatting

In deze blog heb ik verschillende aspecten van het breien de revue laten passeren. Van het voorbereidend werk naar het breien zelf met verschillende tips en uiteindelijk de afwerking.

Beginnend met waarom breien zo leuk is en dat er veel keuze en mogelijkheden zijn van patronen. Wat je moet doen om een patroon en geschikt garen te kiezen en waar je op moet letten.

Dan uitleg over hoe een patroon is opgebouwd en wat je ter voorbereiding kunt doen voordat je echt begint met breien.

Dan tips om door te blijven gaan en de moed er in te houden en als laatste een beschrijving van de verschillende naaisteken waarmee je de verschillende delen in elkaar kunt zetten.

Ik hoop dat ik met mijn blog inspiratie geef aan beginnende breiers om toch echt te beginnen met deze leuke en gezonde bezigheid. Voor de gevorderde breiers is de blog misschien meer een stuk herkenning geweest en kunnen zij bevestigen dat breien echt een leuke verslaving is.