Kerst in Zweden, deel 1: het versieren

Aangezien in Nederland de Scandinavische invloeden rond Kerst al een paar jaar populair zijn, en ik me opmaak voor m’n derde Kerst in Zweden, leek het me wel leuk wat te vertellen over hoe dit feest gevierd wordt in Zweden, en daar hoort natuurlijk ook heel veel versiering en handwerk bij.

Kerst begint hier zo’n beetje in de week voor de eerste Advent. Hier wordt geen Sinterklaas gevierd, dus daar hoeft niet op te worden gewacht. Na Halloween / Allerheiligen is Kerst het eerste grote feest. En samen met midsommar is Kerst ook wel het meest populaire feest in Zweden. Gedurende de week naar de eerste Advent zie je overal de lichtjes verschijnen, sterren voor de ramen, of van die ‘trappetjes’ zoals wij ze noemden. Die zijn hier nog mateloos populair en je kunt ze dan ook in alle soorten en smaken kopen. Bijna iedereen heeft er minstens één, en bedrijven met 30 ramen aan de straatkant hebben er dan ook rustig 30. Ook zie je soms van die mooie oude (houten, al dan niet rood of wit geverfd) en met een gehaakt randje (4-5 cm) van een bont-achtig garentje rond de ‘kaarsjes’ zijn ze weer helemaal leuk.

Wat ook ‘moet’ voor die eerste Advent, is alle gordijnen eraf en vervangen door kerstgordijnen. Nu heb ik dit jaar nog niet meegedaan met die ‘poespas’, maar wie weet wat ik volgend jaar doe, het staat toch wel heel gezellig. En je kunt je hele woonkamer/huis zo anders laten lijken. Nu hebben de meesten hier niet van die rails met gordijnhaken, maar gewoon een buis en gordijnen met een tunnel of ringen, dus makkelijker te maken / goedkoper te kopen en te vervangen. Dat kunnen dan lange gordijnen zijn, of korte stroken, of soms allebei. En gelukkig zijn de ramen hier niet zo enorm als in Nederland. Dat vinden ze hier ook zo gek, dat je in Nederland veel van die huizen hebt met aan elke kant zo’n enorm raam. En daar dan ook nog gordijnen voor moeten die helemaal dicht gaan. Hier zit bijna niemand met de gordijnen dicht, maar ja, het is hier dan ook een stuk rustiger, de kans dat je een ree of een haas ziet is groter dan dat je een mens voorbij ziet komen ’s avonds.

Vanaf 1 december beginnen ook alle kerstkalenders, die zijn er te koop te kust en te keur, heel veel met snoep/chocolade, maar ook met thee, drank, beautyproducten, speelgoed, enz. Ook worden ze wel zelf gemaakt. En zoals we in Nederland het sinterklaasjournaal hebben, zo hebben we hier in Zweden (en andere Scandinavische landen) de ‘Julkalendern’, met elke dag een aflevering over de kerstman en de voorbereidingen voor kerstavond met allerlei avonturen en verwikkelingen. Dat schijnt er ook echt bij te horen om dat te volgen, op het werk wordt erover gepraat, op school wordt ernaar gekeken. Het is ook bijna een film met een heel verhaal, dochter wil het graag volgen, en ik moet zeggen, ik vind het zeker geen straf om mee te kijken. (Ben je benieuwd, kijk dan op SVT Play, die van dit jaar heet Mirakel.)

De kerstmarkten beginnen al iets eerder, half november. Dit jaar zijn ze overigens allemaal afgelast. Daar vind je dan vooral kleine bedrijfjes of particulieren die hun handgemaakte spullen verkopen. Veel breiwerk, kleurrijke wanten, sokken en mutsen zie je veel. Maar ook sjaals en de bekende truien met zo’n gekleurde rand bovenlangs. Haken zie je minder eigenlijk, het is er wel, een paar knuffels of zo, maar minder dan je zou verwachten. Vilt zie je wel ook, of andere dingen van schapenwol of lamswol. Maar ook veel hout, leer, en kaarsen in bijzondere vormen. En geen kerstmarkt compleet zonder glögg (soort glühwein) en pepperkaka (dunne koekjes met een kruidenmengsel dat een beetje doet denken aan speculaas).

Op zich nemen ze hier dan wel de tijd voor het versieren, elke week er wat bij. En natuurlijk elke zondag een kaarsje extra aan van de vier adventskaarsen. En uiteraard veel zelf maken, houten kerstkabouters (de kerstman heeft een heel gezin en hulp van tomtenissar) aangekleed met gebreid/tricot en lamswol. Ook buiten in de tuinen zijn er wel lichtjes, soms heel uitbundig, soms bescheiden. En de gemeenten plaatsen een boom met lichtjes en iets decoratiefs op de rotondes en pleinen. Die verlichting brandt dan meestal ook dag en nacht. Niet zo gek, ook hier heb je de donkere dagen voor Kerst, met veel bewolking, en de zon gaat nu in de regio waar ik woon een uur eerder onder dan in Nederland. In het noorden wordt het helemaal bijna niet licht.

Hartelijke groet uit Zweden en alvast God Jul och gott nytt år!

Corina van Krieken – van den Hoofdakker